Bunkernummer
B45
Oud Bunkernummer
AM5
Lokatie
Melle
Toegankelijkheid
Niet meer van toepassing. Gesloopt.
Aantal kamers

2 onderling niet verbonden kamers. De kamer voor mitrailleur heeft op de zijkant een sas
Aantal schietgaten
2
Type geschut
1 x AC en 1 x MI
Bijhorende vuurrichting
Zuidoosten

Korte beschrijving van de bunker

  • Uitwendige kenmerken.
  • Deze bunker zou gedeeltelijk ommuurd zijn geweest met baksteen en op andere stukken gedeeltelijk gecementeerd zijn geweest rechtstreeks op het ruwe beton, mogelijks met het motief van stenen (niet bevestigd).
  • Al het houtwerk was standaard uitgevoerd in Noors rood dennenhout tenzij anders vermeld.
  • De schietgaten, zowel dit voor de mitrailleur als dit voor het mobiele C47 kanon, zouden origineel verborgen gezeten hebben achter houten luiken, openend in 2 richtingen, elk 0.50m x 1.40m (BxH). Op deze houten luiken waren bijkomend nog eens valse houten raamprofielen aangebracht om het geheel nog explicieter het uitzicht van echte ramen te geven.
  • Deze uitleg zal echter niet volledig kloppen. Op de originele plannen is de ruimte voor het 47 mm kanon namelijk getekend alsof het uitgerust was met een vast opgesteld 47 mm kanon. Die schietgaten zijn smaller en kunnen effectief bedekt worden met +/- dezelfde luiken als deze voor een mitrailleur. Het plan van het schietgat werd zowel voor deze bunker B45 als voor de bunker A44 nog gewijzigd zodat beiden een schietgat kregen zoals al de rest van de 18 bunkers ooit uitgerust voor een dergelijk mobiel C47 kanon. In dat geval zou een dergelijk luik te klein zijn geweest.
  • Aan de kant van de steenweg had de bunker nog een vals raam op basis van de plannen. Allicht is het dit vals raam dat in praktijk is uitgewerkt geweest als een reclamepaneel naar de steenweg toe.
  • De toegang tot de mitrailleurkamer zat naast deze kamer waardoor de bunker een iets langere gevel kreeg en ook opnieuw minder herkenbaar werd als een bunker.
  • De dakstructuur was uitgewerkt in hout en de dakbedekking bestond uit Vlaamse rode pannen.
  • Het toegangssas en de mitrailleurkamer werden gescheiden door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
  • De eigenlijke toegang tot het sas van de mitrailleurkamer was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
  • In elke mitrailleurkamer was daarnaast standaard aanwezig:
    • 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
    • Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
    • 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
    • Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
    • 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur
  • De eigenlijke toegang tot de kanonkamer was afgesloten met een traliehek in smeedijzer, openend in twee richtingen van elk 1.10m x 2.10m (BxH).
  • In elke kanonkamer was daarnaast standaard aanwezig:
    • 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
    • Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
    • 1 speciaal in de bodem ingewerkt staketsel op een zeer kort spoor om scharnierend het C47 kanon zeer snel te kunnen veranderen van vuurrichting
  • Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
  • Omdat de bunker zeer kort bij de steenweg stond overwelfde hij de gracht en werd deze lokaal over de diepte van de bunker verschoven naar de steenweg. Over deze afstand werd deze gracht overbrugd met betonnen dallen.
  • Globaal had de bunker het uitzicht van twee kleinere arbeidershuisjes naast elkaar. Er was een duidelijk sprong in de nokhoogte van de twee zadeldaken tussen de beide kamers waardoor het uitzicht van twee aparte huisjes nog werd versterkt.
  • Structuur.
  • De bunker bestond uit twee kamers die onderling niet met elkaar verbonden waren. De mitrailleurkamer had op de zijkant een sas maar de ingang zat toch achteraan.
  • Opmerkingen.
  • Het is een achterliniebunker tussen de spoorlijn Oostende-Brussel en de steenweg Aalst-Gent waar hij net naast lag. Hij lag tussen B44 (210 m) en B46 (310 m).
  • De mitrailleurkamer was na de standaard voorziene opstelling van een Maximmitrailleur ook voorzien voor de opstelling van een Hotchkiss- of Coltmitrailleur.
  • De bunker stond dichtbij de steenweg, om niet te zeggen, bijna erop. Hierdoor was een gedeelte van het terrein waarop hij werd gebouwd, reeds staatsdomein en diende er niet zoveel onteigend te worden. Een resterend gedeelte grond werd wel degelijk onteigend. Het ging hem hier over een bijkomend stuk van 0.90 are van het terrein gekadastreerd als Melle Sectie D perceel 94. Dit is terug te vinden in een gesamelijke onteigeningsakte daterend van 28 mei 1935. Deze omvatten de gesamelijke onteigening en bijhorende erfdienstbaarheden aan de familie De Kerckove d'Exaerde voor de bunkers B45, D20 en Av14 voor een totale prijs van 19030 Bef. Er was geen clausule voorzien voor nog bijkomende jaarlijkse intresten. Voor de bunker B45 was er enkel sprake van een gedeelte onteigening gezien het onteigende terrein tegen de steenweg was gelegen.
  • Erfdienstbaarheden, zowel de permanente om de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken, als de tijdelijke die standaard werden in de aktes voorzien met een termijn van 8 maanden voor de bouw van de bunker mogelijk te maken, gingen net zoals het uitkeren van toegekende intresten pas in voege, van zodra de eigenlijke werken voor de bouw van de bunker werden aangevat, ongeacht de tijdsperiode die op die manier verstreek tussen aankoop van de gronden en de eigenlijke bouw van de bunker zelf.
  • Het bunkertje zijn aandeel in het bouwproject A bedroeg origineel 75.153,42 Bef. Met inbegrip van wat gemeenschappelijke kosten zoals onder andere de niet individueel verdeelde beplantingen moet deze prijs allicht opgetrokken worden tot 75.483,42 Bef. Als men hier nog eens een aantal zaken gaat bijtellen die niet dienden ingecalculeerd te worden door de bouwfirma's maar rechtstreeks werden aangeschaft door de militaire overheid zoals bv chardomes, koepels, ventillatoren,... moet de totale kostprijs ongeveer op 75.633.42 Bef hebben gelegen.
  • Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.
  • De bunker is bij het verbreden van de steenweg net zoals de grote bunker S8, afgebroken. Leuk is allicht ook de bedenking dat deze bunker origineel zal bedoeld geweest zijn als bunker S7 (een bunker tegen directe doorbraak op hoofdwegen richting Gent). Waarom ik deze bedenking maak is dat S5 en S6 beiden lagen langs de spoorlijn Oostende-Brussel en S8 op deze zelfde steenweg, meer naar het kruisen toe. Het kan dan ook bijna niet anders of deze bunker moet origineel eerst bedacht geweest zijn met bunkernummer S7. Daarom ook allicht dat de originele schetsen van deze bunker, de bunker schetsen met een vast opgesteld 47mm kanon gericht op de steenweg. Dit werd in een latere herziening gewijzigd in een mobiel C47 kanon.

Routebeschrijving om deze bunker te vinden

  • Volg de steenweg van Aalst naar Gent tot voorbij het viaduct van Kwatrecht.
  • Eenmaal op de rechter kant de Kalverhaegestraat en het veldwegeltje met een spoorwegbrug in de verte waarachter de bunker B44 staat, komt men op de linker kant aan een gerenoveerde boerderij.
  • De bunker lag op de linker kant, voorbij een brugje over de beek onder de steenweg.
  • De bunker moet ergens gestaan hebben tussen het huidige bushokje en dit eerder gemelde brugje over de beek.
  • De exacte lokatie blijft discussieerbaar gezien hij werd gesloopt en er zelfs op de oude documenten die hem vermelden, lokatieverschillen blijken te zijn. Ook ligt het brugje van de beek allicht niet meer exact op zijn originele lokatie van 1935.
Bijhorende foto's

Terreinstudie van deze bunker. Hierbij wordt hij wel degelijk niet meteen achter de brug gelokaliseerd. Op onderstaand detail van deze schets werd gepoogd deze lokatie in te zichten ten opzichte van heden nog herkenbare punten. Dit laatste is al niet meer zo evident mag blijken.

Er werd geprobeerd deze lokatie met hoeken te koppelen aan herkenbare objecten op een actuele luchtfoto van Google-Earth. Hiervoor werd gelinkt aan enerzijds de nog altijd duidelijk herkenbare hoek gevormd door de beek met de percelen 94 en 97e enerzijds en het actueel nog herkenbare stalletje van de boerderij langs de steenweg (heden volledig gerenoveerd).

Dezelfde hoeken uitgezet ten opzichte van deze luchtfoto, lokaliseren de bunker ongeveer halverwege tussen het huidige bushokje en het brugje over de beek.

De algemene bunkerkaart van de linie, lokaliseert de bunker vrij identiek, ondanks dat de stip zeer ruim is en vrij veel speling in lokatie laat.
Als men vanaf het ogenblik dat de bunkers gebouwd waren, wilde een bouwwerk oprichten in de nabijheid van een der bunkers (of in zijn schootsveld), diende dit bijkomend toegelaten te worden door de militaire overheid na studie van de situatie. Deze schets (negatief van een blauwdruk) hoort bij zo een studie. De bunkers zijn in dit geval witte stippen. Zo ziet men B46, B45 en B44. Het aangevraagde bouwwerk (ook wit) staat aan de overkant vande steenweg. Bij deze studie lokaliseert men de bunker wel degelijk veel korter bij de brug van de beek.
In dat geval zou de bunker dienen gelokaliseerd te worden in de directe omgeving van het verwilderde hoekje dat heden nog kan gezien worden in het weiland juist achter het brugje.
Terreinschets zoals terug te vinden bij de originele bouwplannen. Jammer genoeg zegt deze schets niets over de lokatie van de toenmalige steenweg ten opzichte van de bunker.
Grondplan van deze toch wel ooit fraaie bunker. Hetgene mij vroeger al deed vermoeden dat dit dus allicht de ooit geplande S7 (bunker tegen directe doorbraak tussen S5-S6 (spoorlijn Oostende-Brussel) en de zware S8 (op deze zelfde steenweg) moet zijn geweest, is het feit dat de bunker hier getekend wordt met het schietgat en de uitwerking voor een vast opgesteld 47 mm kanon. De bunker kreeg zoals u verder zult zien, een ander schietgat aangemeten en werd dan allicht gewoon B45.
Langsdoorsnede AB bij bovenstaan grondplan. Langsdoorsnede die duidelijk het uitzicht staaft van 2 kleinere woningen met een verschil in nokhoogte, naast elkaar.
Dwarsdoorsnede CD doorheen de kanonkamer, hier nog getekend alsof hij zou uitgerust worden met een vast opgesteld 47 mm kanon.
Dwarsdoorsnede EF doorheen de mitrailleurkamer.
Dat deze bunker qua plannen nogal wat herzieningen te verwerken bleek, zal hieronder snel blijken. Dit is reeds de herziening van het grondplan. Zoals u ziet gaat het hier om aanpassingen die niets te zien hebben met de schietgaten (weggelaten op het plan). Zow werd het sas vrij sterk aangepast zodat de toegang in de mitrailleurkamer achteraan kwam te zitten in plaats van vooraan.

Dezelfde aanpassingen op een kalkpapier.
Definitief uitgewerkt grondplan van deze bunker. Hierbij is de kalk over het grondplan gelegd. Voorlopig blijft dus alles wel nog getekend met een vast opgesteld 47 mm kanon. Ook de bunker A44 heeft dezelfde merkwaardigheid in zijn grondplan. Merkwaardig op deze schets is dat de achterzijde uitgewerkt is met een grote poort (courant voor het binnenrijden van een mobiel C47 kanon en onnodig voor een vast. Er zit dus wel degelijk een nutteloze tegenstrijdigheid in de schets.

Omdat we al eerder vaststelden dat het schietgat niet kon kloppen met wat ooit gebouwd werd. Hier de correctie. Opvallend is dat het twee schetsen zijn die zowel van toepassing zijn op deze bunker (B45=AM5) maar ook voor de bunker A44 (AW5). Het zijn aanvullende tekeningen om het schietgat om te vormen naar een klassiek schietgat voor een mobiel C47-kanon.
Correctie op het bijhorende grondplan, opnieuw geldig voor beide bunkers.
Omdat zelfs op de originele plannen van deze bunker, twijfel over de lokatie blijft bestaan, blijf ik ook bij mijn zoektocht met enige speling zitten. Op basis van het oude plan van de ganse linie + de bijkomende studie voor het bouwwerk dichtbij de bunker, zou men vermoeden dat hij vrij kort bij de huidige brug over de beek heeft gestaan.
b45

Een detailfoto van deze lokatie toont nog altijd een verwilderde hoek die wel eens zou kunnen te wijten zijn aan wat hier mogelijks nog aan funderingen in de grond steekt.
b45

Als men echter de originele voorstudie inzicht op een huidige luchtfoto met de schamele nog bestaande restanten van gebouwen uit die tijd, dient men de bunker echter meer te situeren tussen het bushokje aan de overkant en het brugje over de beek (voor eerste woning op foto = oude hoeve van vroeger). Verdere info over dit mysterieuse gevalletje op de linie blijft zeker altijd welkom.

 
Vorige (B44)
Vorige (B44)
Volgende (B46)
Volgende (B46)